Er lijkt geen kruid gewassen tegen de Nijmeegse ziekte.
Steeds weer worden stukken historie opgeofferd.
Peter Deurlo vraagt zich af of dat ooit anders zal zijn.

De Romeinse muur, oudste bouwwerk van Nijmegen, werd door het gemeentebestuur verkwanseld aan de bazen van een goktent en vernield.
Dit gebeurde eerder ook met het Valkhof en de benedenstad. Vandalen!
Zullen ze dan nooit iets leren?
Dat was één van de protestkreten toen eind jaren tachtig van de vorige eeuw in Nijmegen een enorm stuk Romeinse muur werd gevonden aan de Waalkade.
Het werd gesloopt want het stond de bouw van het Holland Casino in de weg.
De verontwaardiging over het grotendeels wegschoffelen van de muur was groot. Ze leidden in 1989 tot de benoeming van een stadsarcheoloog. Dit mocht nooit meer gebeuren. Het moest over zijn met de Nijmeegse ziekte.
De ziekte die zich uitte in het wegbuldozeren van boven- en ondergrondse monumenten. Stadsarcheoloog Jan Thijssen werd de hoeder van Nijmegen onder het maaiveld. Hij bouwde zijn eenmanszaakje uit tot een groot en deskundig archeologisch bedrijf. Opgravingen volgeden elkaar op. Sommige leidden tot een bovengronds gedenkteken van wat er was gevonden.
Vaak in de vorm van van afwijkende steentjes in het plaveisel. Soms in de vorm van een kunstwerk. In beide gevallen wekten ze weinig enthousiasme op.
Toch: veel kennis werd vergaard en het historisch bewustzijn van de gemiddelde Nijmegenaar groeide. Maar een medicijn tegen de Nijmeegse ziekte bleken ook Thijssen en zijn vele medewerkers niet te bieden.
Zullen ze dan nooit iets leren? Nee dus.
Want het slopen van de recentelijk ontdekte middeleeuwse toren en stadsmuur op Plein 1944 is slechts de laatste in een rij van historische missers met de sloop van de muur op de Waalkade als triest dieptepunt.
Waar is het bijzondere grafveld dat eind jaren negentig werd gevonden onder de Mariënburg ? Er is niets meer van terug te zien. En de resten van het oudste stenen huis dat in 2005 op de Josephhof werd gevonden, nota bene in het jaar dat Nijmegen het 2000-jarige stadsjubileum vierde?
Van dat huis en van de bijzondere kelders met muurschilderingen uit de Romeinse tijd, is vrijwel niets meer te zien. Niemand ziet nog wat van het middeleeuwse Nijmegen op de Hessenberg, verborgen onder lelijke woontorens. Aanraakbaar verleden? Vergeet het maar. Ook ziet niemand nog een stadsarcheoloog in Nijmegen. Na het vertrek van Jan Thijssen in 2006 is de oudste stad zonder stadsarcheoloog.
Het scenario is steeds hetzelfde. De archeologen ontdekken iets bijzonders, burgers en politici roepen dat het bewaard moet worden, maar dat blijkt geld te kosten. De bouwplannen kunnen niet meer- of alleen met het spenderen van veel geld- veranderd worden. En steeds is er de verzuchting 'dit mag nooit meer gebeuren'.
Je hoeft geen helderziende te zijn om de nieuwe rituele dans te zien aankomen. Bij de komende bebouwing van het westelijk Waalfront zitten de stenenstapelaars midden in de Romeinse stad Ulpia Noviomagus Batavorum.
Maar in de plannen is al voorzien dat er zo min mogelijk zal worden opgegraven. En waar wel wordt gegraven, zal er ook hier weer geen geld zijn om het te conserveren en ter plekke te tonen. Weer geen aanraakbaar verleden. Wat er dan wel in het verschiet ligt? Een stukje van de nieuwe wijk in West zal in dambordpatroon worden gebouwd. Zoals ook de Romeinen hun steden vormgaven. En dat was dan weer de lippendienst aan de titel Oudste Stad van Nederland.
Kan deze cirkel van ontdekking, sloop en verontwaardiging worden doorbroken? Het is zeer de vraag. Wat in ieder geval nodig is, is een drammer die bij ieder nieuwbouwproject vanaf het begin op het vinkentouw zit en het belang van de archeologie benadrukt. Dat is stap één. Stap twee is dat bouwplannen niet in beton gegoten moeten zijn. Er moet een ontsnappingsclausule zijn om het plan te kunnen aanpassen als er echt iets bijzonders wordt gevonden.
Maar daarmee is het knelpunt natuurlijk nog niet weggenomen. Dat knelpunt heet geld. Alleen als er een fonds wordt gevormd, gevoed door een percentage uit ieder bouwproject- denk aan de 1-procentsregeling voor kunstwerken- is er enige hoop. Het zal een goedgevuld fonds moeten zijn. Maar je moet er wat voor overhebben om je echt, aanraakbaar, als oudste stad te profileren.
Tot nu toe blijft het bij woorden.

De schrijver van dit artikel, Peter Deurloo is historicus en redacteur van De Gelderlander.

De Gelderlander; 12-3-2011.

Een artikel dat recht uit mijn hart komt!!!!!!!!
Henk

dat lees ik zo wel

Ik snap je volkomen Henk. Snap er soms ook niks van. Als er wat op te graven valt moet het vaak zo goedkoop mogelijk en weet men zich geen raad met de vondsten....

Willem vd Akker

En als je dan wat probeert te redden, want zo noem ik het, ben je een bandiet die levenslang zou moeten krijgen. Het is toch van de zotte
Tenslotte is het ons aller verleden en derhalve ook onze spullen en niet alleen speelgoed voor archeologen.

zal hem zo even lezen henk

tis nu onderhand wel zo ED

kunnen we geen zoekdag organiseren in Nijmegen??? Kunnen wij tenminste ook nog wat dingen redden!!!



gr Keltje

zo gelezen bubba en henk